KARAYOLLARI ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTALARI
TRAFİK SİGORTALARI
İstisnaları olmakla birlikte , trafik sigortaları genel olarak tüketici sigortaları olarak kabul edilir. Trafik sigortaları mal sigortalarının bir türüdür. Trafik sigortasının bir tarafı aracını sigorta ettirmek isteyen tarafken diğer taraf sigorta şirketidir. Zorunlu trafik sigortaları zarar sigortalarından sorumluluk sigortaları türüne aittir. Sorumluluk türü tehlike sorumluluğudur. Tehlike sorumluluğu ağırlaştırılmış bir kusursuz sorumluluk hali olmakla birlikte, Karayolları Trafik Kanununa göre bu sorumluluk bazı hallerde olağan kusursuz sorumluluk ve kusur sorumluluğu olarak da karşımıza çıkabilir. Karayolları Trafik Kanunu 85/1’e göre :
“İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu:
Madde 85 (1) Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” Görüldüğü üzere bu madde kusursuz sorumluluk halini düzenleyen hükmü amirdir.
Ancak Karayolları Trafik Kanunu madde 85/3 ve 85/4 kusur sorumluluğuna yer vermiştir:
“Madde 85 (2) İşletilme halinde olmayan bir motorlu aracın sebep olduğu trafik kazasından dolayı işletenin sorumlu tutulabilmesi için, zarar görenin, kazanın oluşumunda işleten veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere ilişkin bir kusurun varlığını veya araçtaki bozukluğun kazaya sebep olduğunu ispat etmesi gerekir.
Madde 85 (3) İşleten ve araç işleticisi teşebbüs sahibi, hakimin takdirine göre kendi aracının katıldığı bir kazadan sonra yapılan yardım çalışmalarından dolayı yardım edenin maruz kaldığı zarardan da sorumlu tutulabilir. Ancak, bu durumda işletici teşebbüs sahibinin sorumlu kılınabilmesi için kazadan kendisinin sorumlu olması veya yardımın doğrudan doğruya kendisine veya araçta bulunanlara yahut kazaya taraf olan üçüncü kişilere yapılması gerekir.”
İşletilme halinde olmayan yani motoru çalışmayan, motorlu çalışmasa bile karayolunda bulunmayan araçların sebep olduğu zararlar için tehlike sorumluluğu geçerli olmayıp Karayolları Trafik Kanunu uygulanmayacaktır. Bu araçlar için işletenin kusur sorumluluğu geçerli olup Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanmalıdır.
Pasif sigorta türünden olan trafik sigortaları üçüncü kişilerin yani sigortacı ve sigorta ettiren dışında olan kişilerin menfaatlerini korur. Sigorta sözleşmeleri yapısı gereği sigorta ettiren lehine yorumlanmalıdır.
Trafik sigortalarında risk ve değer ilişkisi, menfaatin ne olduğu ve nasıl korunduğu tam olarak kesin unsurlarla belirlenmiş olmalıdır.
Trafik sigortasının dayanağı sigorta poliçesidir ve bu poliçe kıymetli evrak hukukundaki poliçe değildir, yalnızca teknik adı poliçedir.
1) Trafik /araç sigortasında sigortacının sorumluluğu ne zaman başlar?
Aracını sigorta ettiren tarafından ilk primin ödenmesiyle birlikte sigortacının sorumluluğu başlar.
2) Trafik/araç sigortalarında veya KASKO nedeniyle açılacak davalarda hangi mahkeme görevlidir?
Bir taraf tüketici ise Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre tüketici mahkemelerinde, tacir ise iki taraf da tacir olduğundan Asliye Ticaret Mahkemelerinde dava açılır.
3) Trafik/araç sigortalarında yetkili mahkeme neresidir, nerede dava açılır?
Kural olarak trafik kazasının meydana geldiği yer mahkemesinde dava açılır.
4) Trafik sigortalarından dolayı ortaya çıkan uyuşmazlıklarda, tüketiciye gerekli bilgi verildiğini kim ispat edecektir?
Sigorta ettireni yeteri kadar aydınlattığını ispat edecek olan sigortacıdır. Bu hususta ispat yükü sigortacıya aittir. Türk Ticaret Kanununa göre,
“Aydınlatma yükümlülüğü MADDE 1423- (1)
Sigortacı ve acentesi, sigorta sözleşmesinin kurulmasından önce, gerekli inceleme süresi de tanınmak şartıyla kurulacak sigorta sözleşmesine ilişkin tüm bilgileri, sigortalının haklarını, sigortalının özel olarak dikkat etmesi gereken hükümleri, gelişmelere bağlı bildirim yükümlülüklerini sigorta ettirene yazılı olarak bildirir. Ayrıca, poliçeden bağımsız olarak sözleşme süresince sigorta ilişkisi bakımından önemli sayılabilecek olayları ve gelişmeleri sigortalıya yazılı olarak açıklar.
(2) Aydınlatma açıklamasının verilmemesi hâlinde, sigorta ettiren, sözleşmenin yapılmasına ondört gün içinde itiraz etmemişse, sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış olur. Aydınlatma açıklamasının verildiğinin ispatı sigortacıya aittir.
(3) Hazine Müsteşarlığı, çeşitli ülkelerin ve özellikle Avrupa Birliğinin düzenlemelerini dikkate alarak, tüketiciyi aydınlatma açıklamasının şeklini ve içeriğini belirler.”
5) Trafik sigortası ya da KASKO, manevi zararları kapsar mı?
Kural olarak kapsamaz ancak sözleşmeye konulabilecek hükümlerle kapsar hale getirilebilir.
7) Sigorta poliçesi eline geçen sigortalı, sigortacının kendini yeterince aydınlatmadığını düşünüyorsa itiraz hakkı var mıdır?
Evet. Poliçeyi almasından itibaren 14 gün içerisinde sigortacıya aydınlatılmadığını bildirmelidir. Aksi takdirde sigorta poliçesindeki hususları kabul etmiş sayılır.
8) Sigortacıya aydınlatılma itirazı nasıl bildirilir?
Herhangi bir yazılı araçla itiraz edilebilir.
9) Trafik kazasında aracı kullanan sürücü alkollü ya da ehliyetsiz ise ne olur?
Sigorta şirketi zararı zarar görene öder, ancak daha sonra aracı ehliyetsiz veya alkollü kullanan kişiye ve araç başkasına ait ise , aracını bilgisi dahilinde alkollü veya ehliyetsiz kullanan kişinin ikisine de , ödediği zarar miktarı ve tarafların kusur oranına göre rücu edebilir.
10) Trafik kazasından dolayı tarafıma açılan davalarda, avukatlık ücreti ve dava giderleri ile idari para cezaları sigorta tarafından karşılanır mı?
Hayır, bu giderler teminat dışındadır.
11) İş makinelerinin zarar verdiği aracım için sigortaya başvurabilir miyim?
Eğer zarara yol açan iş makinesi, hareket etmeden, yerinde ve bir yere bağlı olarak çalışan yani vinç, bıçkı gibi bir makineyse sigortaya başvurulamaz.
12) Römork çarpması sebebiyle meydana gelen zararı sigortacıdan alabilir miyim?
Karayolları Trafik Kanunundaki özel düzenleme gereğince , römorku çekenin sigorta şirketine başvurarak zararınızı gidebilirsiniz. Aynı kural çekici ile çekilen araçların verdiği zararlar için de geçerlidir. Karayolları Trafik kanunu madde 102 :
“Motorlu araç römorkları:
Madde 102 – Bir römorkun veya yarı römorkun veya çekilen bir aracın sebep olduğu zarardan dolayı, çekicinin işleteni, motorlu aracı işletenin sorumluluğuna ilişkin hükümlere göre sorumlu tutulur. Çekilen araçla ilgili olarak sorumluluk genel hükümlere tabidir.
Çekicinin sorumluluk sigortası, çekiciyi işletenin, römorkun sebep olduğu zarardan dolayı sorumluluğunu da kapsar.
İnsan taşımada kullanılan römorklar, römork için ek bir sorumluluk sigortası yaptırılarak tüm katarın en az zorunlu mali sorumluluk sigortası tutarlarının kapsamına girmesi sağlanmadıkça, trafiğe çıkarılamaz.”
13) Tarım arazisinde / tarlada meydana gelen kazalarda zarar nasıl karşılanır?
Eğer tarlanın karayolu bağlantısı varsa, zarar sigortadan karşılanabilir. Ancak karayolu bağlantısı yoksa zarar Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre, iki taraf da tacirse Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre zarar talebi mümkündür.
14) Aynı kişiye/işletene ait iki araç birbirine çarptığında sigortaya başvurulabilir mi?
Hayır, zararı sigorta karşılamaz. Bu husus açıkça kanunda belirtilmiştir.
15) Çalıntı araçla yapılan trafik kazalarında sigorta tazminatı ödenir mi?
Karayolları Trafik Kanunu
Çalınan veya gasbedilen araçlarda sorumluluk:
Madde 107 – Bir motorlu aracı çalan veya gasbeden kimse işleten gibi sorumlu tutulur. Aracın çalınmış veya gasbedilmiş olduğunu bilen veya gereken özen gösterildiği takdirde öğrenebilecek durumda olan aracın sürücüsü de onunla birlikte müteselsilen sorumludur. İşleten, kendisinin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerden birinin, aracın çalınmasında veya gasbedilmesinde kusurlu olmadığını ispat ederse, sorumlu tutulamaz. İşleten, sorumlu olduğu durumlarda diğer sorumlulara rücu edebilir. Aracın çalındığını veya gasbedildiğini bilerek binen yolculara karşı sorumluluk, genel hükümlere tabidir.
Sigorta tazminatı ödenmez ancak sigortanın güvence hesabından, zarar görenler bedensel zararlarını talep edebilirler. Ayrıntılı hukuki destek içinYiğit Hukuk Bürosu ile iletişime geçiniz.
16) Aracın sürücüsü ve sigorta ettireni aynı kişi ise ve kazada ölüm ya da yaralanma meydana gelmişse, kendi sigorta şirketinden ne talep edebilir?
Hiçbir şey talep edemez çünkü zorunlu sigorta karşı tarafa verilen zararları karşılar. Yakınları bu sigortaya dayanarak değil, varsa diğer kazaya karışan aracın sigortasına başvurup ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatını talep etmelidirler.
17) Ekspertiz ücretleri yargılama gideri midir?
Ekspertiz ücretleri yargılama gideri olmayıp hasar bedeline eklenmesi gereken bir giderdir.
Keşan Avukat, boşanma, ceza, aile, hukuku, Keşan'da en iyi avukat, idare, tarım, taşınmaz, çiftçi, keşan en iyi avukat, edirne ceza avukatı, keşan ceza avukatı,yabancı, göç, vatandaşlık, sigorta, kamulaştırma, danışmanlık, velayet.
