1) ARAÇ VE GEREÇLER

İnşaat yapımındaki araç ve gereçler inşaatın yapımına yarayan eşyalardır. Bunlara örnek olarak; iş makineleri, iskeleler, şekil kalıpları, beton kalıpları, hazır beton, inşaat paletleri verilebilir.

-İnşaatta kullanılacak araç ve gereci kim sağlar?

Araç ve gereçleri kural olarak inşaatı yapmayı üstlenen müteahhit sağlamalıdır.

Türk Borçlar Kanunu madde 471 “Aksine adet veya anlaşma olmadıkça yüklenici, eserin meydana getirilmesi için kullanılacak olan araç ve gereçleri kendisi sağlamak zorundadır.”

Müteahhidin sağladığı araç ve gereçlerin gereği gibi kullanılması, inşaat alanında muhafaza edilmesi müteahhidin sorumluluğundadır. Ancak arsa sahibi ile anlaşma yapılarak inşaatta gün sonunda bırakılan araç ve gereçleri koruma sorumluluğu arsa sahibine verilebilir.

Araç ve gereçlerin kullanılmasından doğan masraf ve eskime payları arsa sahibinden talep edilemez.

-Müteahhidin kullandığı araç ve gereçler yetersiz ve inşaat için uygun değilse ne yapılır?

a) Arsa sahibi, uygun gereçlerin sağlanması ve kullanılması için müteahhide süre verir.

b) Verilen süre sonunda bir değişiklik yapılmadıysa işe devam etmesi için başka bir müteahhit ile anlaşacağını ve sözleşmeyi sona erdireceğini beyan edebilir.

Türk Borçlar Kanunu madde 473 “Meydana getirilmesi sırasında, eserin yüklenicinin kusuru yüzünden ayıplı veya sözleşmeye aykırı olarak meydana getirileceği açıkça görülüyorsa, işsahibi bunu önlemek üzere vereceği veya verdireceği uygun bir süre içinde yükleniciye, ayıbın veya aykırılığın giderilmesi; aksi takdirde hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın bir üçüncü kişiye verileceği konusunda ihtarda bulunabilir.”

Ancak araç ve gereçleri sağlama görevi bazen arsa sahibinde olmaktadır.

a) Arsa sahibi, araç ve gereçleri sağlama görevini müteahhitle anlaşarak kendisi almış olmalıdır.

b) İnşaat yapım adetleri gereği, bazı araç ve gereçleri arsa sahibi sağlıyor olabilir. Genel inşaat yapım adetlerine göre arsa sahibinin sağlaması gerekenleri arsa sahibi sağlamalıdır.

Arsa sahibi, sağlaması gereken araç ve gereçleri sağlamadığı takdirde inşaatın gerektiği tarihte başlamamasından, inşaatın gerektiği tarihte bitmemesinden dolayı müteahhit sorumlu olmaz.

Araç ve gereçleri arsa sahibi sağladığı takdirde, müteahhit bunların gereği gibi kullanılmasından, başkaları tarafından çalınmamasından, hasar görmeden kullanılmasından sorumlu olur. Müteahhit bu araç ve gereçleri özen yükümlülüğü gereğince gözetmelidir.

-Arsa sahibinin sağladığı araç ve gereçler işe uygun değilse ne yapılır?

Arsa sahibinin sağladığı araç ve gerecin inşaata, yapılacak işe uygun olmadığını ya da bozuk, kullanılmaz olduğunu gören müteahhit durumu derhal arsa sahibine bildirmelidir. Müteahhit durumu tespit ettiği anda derhal arsa sahibine bildirmezse inşaatta bu sebeple meydana gelen gecikmelerden, aksaklıklardan ve kusurlardan kendisi sorumlu olacaktır.

2) MALZEME  

İnşaatın yapımında kullanılan ve inşaatla bütünleşen, inşaat bittiğinde inşaattan ayrılamayan , inşaatı oluşturan unsurlara malzeme denir. Örneğin; asmolen tuğla, çimento, demir, fayans, hazır beton, kum, taş, EPS asmolen, boya, ahşap, kurşun, bakır, mermer, seramik, lastik, çelikSt 37, kireç, alçı, asfalt-membran, kil, kiremit, kapı, pencere, granit…

-İnşaatta kullanılacak malzemeyi kim sağlar?

Kural olarak malzemeyi sağlayan taraf arsa sahibidir. Arsa sahibi malzemeyi kendisi sağladığı takdirde müteahhidin malzemeden dolayı meydana gelen sorunlarda sorumluluğu olmayacaktır. Ancak bunun için müteahhidin ortaya çıkabilecek sorunları arsa sahibine bildirmiş olması gerekmektedir.

-Arsa sahibinin sağladığı malzemeler işe uygun değilse ne yapılır?

Arsa sahibinin sağladığı malzemenin inşaata, yapılacak işe uygun olmadığını ya da bozuk, kullanılmaz olduğunu gören müteahhit durumu derhal arsa sahibine bildirmelidir. Müteahhit malzemenin neden kullanılamayacağını ve kullanılırsa ne gibi sonuçlar doğuracağını bildirmelidir. Müteahhit durumu tespit ettiği anda derhal arsa sahibine bildirmezse inşaatta bu sebeple meydana gelen gecikmelerden, aksaklıklardan ve kusurlardan kendisi sorumlu olacaktır.

Müteahhidin uyarısına rağmen arsa sahibi malzemenin kullanılmasında ısrarcı olursa, müteahhide bir kusur yüklenemez. Onun bu durumda tek sorumluluğu malzemeyi özenli bir şekilde kullanmaktır.

Müteahhit, arsa sahibinin sağladığı malzemeden kalanlar varsa arsa sahibine vermelidir. İnşaat yapım sürecinde de malzemenin ne durumda olduğu hakkında hesap vermelidir.

-Malzemenin durumu arsa sahibine nasıl bildirilir?

Bildirim, yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Ancak müteahhidin özen ve bildirim borcunu tam olarak yerine getirdiği ispat edilmesi gerektiğinde, bildirimin yazılı olarak yapılması avantaj sağlar.

-Malzemenin durumu zamanında bildirilmezse ne olur?

Arsa sahibi, müteahhitten tazminat talep edebilir. İnşaatta malzemeden kaynaklı hasarlar meydana gelmişse müteahhitten bunları karşılamasını talep edebilir.

Ancak malzemeyi sağlama görevi bazen müteahhitte olmaktadır.

a) Taraflar anlaşarak malzemeyi müteahhidin sağlayacağını belirlemiş olabilirler.

b) İnşaat yapım adetleri gereği bazı malzemelerin müteahhit tarafından sağlanacağı genel kural olmuş olabilir. Bu durumda malzemeleri müteahhit sağlamalıdır.

-Müteahhidin sağladığı malzeme kusurlu ise ne yapılır?

Müteahhit bu durumda sanki bir malzemeyi eksik ya da kusurlu satmış gibi sorumlu olur. Müteahhit, malzemedeki kusurları bilmese bile bunlardan doğan zarardan sorumlu olur.

a) Arsa sahibi, müteahhide verilecek inşaat bedelinde indirim hakkını kullanabilir.

b) Arsa sahibi, kusurlu malzemeden doğan zararların müteahhit tarafından ödenmesini isteme hakkını kullanabilir.

c) Arsa sahibi ayrıca, sözleşmenin gereği gibi yürütülmemesinden doğan tazminat hakkını talep edebilir.

-Müteahhide ne kadar süre içinde başvurulmalıdır?

İnşaatın tesliminden itibaren kısa süre içinde bildirim yapılmış olmalıdır. Sonrasında arsa sahibi; bedelde indirim ve zararın giderilmesi haklarını inşaatın tesliminden itibaren 2 yıl, tazminat hakkını ise 10 yıl içinde kullanmalıdır.